E-commerce - handel elektroniczny jako podstawa nowoczesnej gospodarki

Wielu zastanawia się co to jest e-commerce i dlaczego to hasło tak często ostatnio pada w Internecie i różnych mediach. Ba, nawet popularne Targi Ehandlu poświęcone e-commerce zaczęły być w ostatnich latach organizowane dwa razy w roku, a nie jak wcześniej tylko raz.

W tym artykule przedstawię czym jest e-commerce, jaka jest idea i historia powstania, jakie są rodzaje e-commerce i co tak naprawdę daje e-commerce normalnemu śmiertelnikowi jak Ty czy ja.

Czym jest e-commerce

Termin e-commerce możemy najprościej określić jako handel w internecie. Inaczej mówiąc każdą transakcję do której dochodzi przy wykorzystaniu internetu możemy powiedzieć, że jest transakcją e-commerce. W ramach e-commerce możemy mówić w przypadku zakupu towarów oraz usług, a stronami transakcji mogą być zarówno firmy jak i osoby prywatne.

Jak powstała idea e-commerce

Nie można wyjaśnić genezy e-commerce w oderwaniu od historii powstania Internetu. Pierwsze wiadomości na temat Internetu pojawiły się w 1969 roku. Zainstalowano wówczas w Los Angeles pierwsze węzły sieci Arpanet, który były początkiem obecnego Internetu.

W ciągu kilkudziesięciu lat nastąpił szeroki jego rozwój i rozpowszechnił się praktycznie na cały świat. Internet w pierwszej fazie powstania pełnił rolę przede wszystkim komunikacyjną, jednak już lata 80-te XX wieku przyniosły próby zastosowania jego możliwości w handlu. Dzięki istnieniu systemów elektronicznej wymiany danych (EDI) firmy mogły wymieniać się informacjami handlowymi.

Usprawniło to komunikację, jednak nie do końca rozwiązywało wszystkie problemy - EDI działał bowiem tylko w sieci firmowej. Z pomocą rozwiązania wielu kwestii przyszedł handel elektroniczny B2B. Posługiwał się on aplikacjami informatycznymi, które są oparte na sieci. Internet co prawda nadal wykorzystywany był głownie tak jak systemy EDI, jednak cechował się większą elastycznością. Stosunkowo szybko Internet stał się więc metodą do przeprowadzenie zakupów czy dokonania sprzedaży. Transakcje handlowe przeprowadzane drogą elektroniczną zostały znacznie usprawnione, a już w 1979 roku można było dokonywać zakupów w formie on-line.

Znaczne upowszechnienie handlu internetowego nastąpiło jednak w roku 1992 - wtedy to miało miejsce zniesienie w Stanach Zjednoczonych zakazu komercyjnego wykorzystania możliwości Internetu.

Mniej więcej od roku 2000 ożywienie e-commerce osiągnęło taki stopień, że większość przedsiębiorstw oferuje lub informuje o swoich usługach poprzez Internet. Zarówno sprzedawcy jak i kupujący czerpią z tego bardzo dużo korzyści i niemożliwy jest już powrót do czasów, kiedy zakupy i transakcje przeprowadzać można było tylko w formie stacjonarnej.

Co warto wiedzieć o historii e-commerce w Polsce

Popularyzacja e-sklepów dotarła oczywiście także do Polski -  tutaj pierwszy e-sklep powstał w 1994 roku. Z Internetu Polacy mogli korzystać już wcześniej, od 1991 roku. W 1999 roku powstały sklepy Merlin, Empik oraz dzisiejszy gigant - Allegro.

Od tego czasu e-commerce dynamicznie rozwija się on w kraju i dociera do coraz szerszej grupy odbiorców. Nic więc dziwnego, że Polska jest krajem, gdzie sprzedaż i zakupy internetowe szybko zyskały zwolenników, a obecnie nierzadko wypierają zakupy tradycyjne.

Wiele towarów można w sposób szybki, wygodny i bezproblemowy nabyć w sieci. Wszystko wskazuje na to, że rynek sklepów internetowych w Polsce będzie się stale i systematycznie rozwijał, z roku na rok zdobywając nowych zwolenników.

Warto dodać, że umowy cywilno-prawne zawierane on-line w Polsce unormowane są przepisami Kodeksu Cywilnego oraz Ustawy o Ochronie Niektórych Praw Konsumentów.

Jakie są rodzaje handlu elektronicznego

1. Handel pomiędzy firmami (B2B: Business to Business).

2. Handel elektroniczny pomiędzy firmą a konsumentem (B2C:  Business to Customer).

3. Handel elektroniczny pomiędzy konsumentami (C2C: Customer to Customer).

4. Handel elektroniczny pomiędzy konsumentem a firmą (C2B: Customer to Business).
    

Możemy również dokonać typologii wyróżniającej handel elektroniczny bezpośredni, pośredni i hybrydowy:

• handel elektroniczny bezpośredni - cała transakcja ma miejsce w tym przypadku tylko i wyłącznie w sieci

• handel elektroniczny pośredni - złożenie zamówienia i dokonanie płatności odbywa się przy pomocy sieci , ale dostawa określonego przedmiotu czy też usługi ma miejsce tradycyjną metodą

• handel elektroniczny hybrydowy - gdzie stosuje się różnego rodzaju formy przejściowe.
   

Jakie pojęcia związane z e-commerce warto poznać

Istnieje wiele pojęć, które wiążą się z tematyką e-commerce. Ciężko byłoby wyczerpująco omówić wszystkie kwestie z tym związane, nie mniej jednak możliwe jest podjęcie próby wymienienia i wyjaśnienia przynajmniej tych pojęć, które wydają się szczególnie istotne i nawiązujące do tematyki handlu elektronicznego.

Rzeczywistość rozszerzona (AR: Augmented Reality) - jest to swoisty system, który stanowi łączność pomiędzy światem realnym, a generowanym komputerowo. Nierzadko ma tutaj zastosowanie widok z kamery na który nakładana jest generowana w czasie rzeczywistym grafika 3D. Rzeczywistość rozszerzona znajduje zastosowanie w wielu gałęziach biznesu i nauki - w medycynie, lotnictwie, marketingu, czy też różnego rodzaju szkoleniach.

Faceted search - jest to schemat tworzenia katalogu portalu internetowego. Hierarchiczna struktura danych zastąpiona zostaje klasyfikacją wykorzystującą metadane, przeznaczone do opisania obiektów mających takie same lub podobne zestawy cech.

Targetowanie behawioralne - odnosi się do podziału grupy odbiorców reklamy w nawiązaniu do ich zachowania.

B2B - (Business to Business) - dotyczy handlu pomiędzy przedsiębiorstwami. Elektroniczne usługi B2B dotyczą procesów mających związek z firmą i jej partnerami. Działania typu B2B są coraz bardziej upowszechniane i coraz częściej wykorzystywane w praktyce. Coraz mocniej wspierają je także e-usługi, które pozwalają na bezpośrednie przekazywanie informacji.

Wyspecjalizowane usługi elektroniczne, które wymagają od osoby korzystającej z nich dostępu do określonego oprogramowania, mogą być dostarczone jako:

• usługi cyfrowe

• aplikacje udostępniane w drodze wynajmu konkretnych usług (umożliwiających korzystanie z nich w trybie ASP)

• aplikacje działające w środowisku informatycznym firmy (tutaj aplikacja zostaje zainstalowana dzięki zakupionej licencji).

B2C - (Business to Customer) - usługi elektroniczne w tym obszarze dotyczą wykorzystania nowoczesnych technologii komunikacyjnych oraz informacyjnych w kwestii wykonywania usług pomiędzy przedsiębiorstwem a konsumentami. Obejmują transakcje dokonywane drogą elektroniczną między firmą a klientem. Do tego typu usług nawiązują sklepy internetowe.

C2C - (Customer to Customer) - termin ten dotyczy różnego rodzaju handlu elektronicznego pomiędzy określonymi konsumentami. jako przykład można tutaj podać indywidualną aukcję internetową, czy ogłoszenie dotyczące sprzedaży.

C2B - (Customer to Business) - jest to najrzadziej występujący rodzaj handlu elektronicznego. Dotyczy publikowania przez konsumentów w określonych witrynach ofert zakupu, na które następnie odpowiadają przedsiębiorstwa. Indywidualny konsument proponuje określony produkt, a zainteresowana zakupem firma za nie płaci.

Marketing precyzyjny - u jego źródeł leżą takie gałęzie marketingu jak: mikromarketing, marketing baz danych i marketing bezpośredni. Ten kierunek marketingu pozwala określić najkorzystniejszych z punktu widzenia biznesu odbiorców działań marketingowych. Wykorzystuje on możliwość łączenia wiadomości uzyskanych z różnego typu źródeł. Celem marketingu precyzyjnego jest oznaczenie konsumentów ze względu na analizę skumulowanych informacji uzyskanych dzięki wyspecjalizowanym narzędziom informatycznym. Marketing precyzyjny umożliwia indywidualne kierowanie ofert marketingowych.

Personalizowane rekomendacje (personalized recommendations) - jest to grupa pozycji katalogu produktów zmodyfikowanych zgodnie z potrzebami konsumentów, bazująca na obserwacji dotychczasowej aktywności, sposobów porównań z innymi klientami sklepu internetowego.

Run on site - nazwa oznaczająca najczęściej emisję reklamy w granicach danej witryny.

Seminarium online - seminarium, które się odbywa przez Internet, na żywo.

Co daje nam e-commerce

Zalet stosowania e-commerce jest bardzo dużo. Z pewnością do najważniejszych z nich zaliczyć można oszczędności finansowe (redukcja wydatków związanych z działalnością biur, zatrudnieniem pracowników czy uproszczenie kontaktów z klientami, ograniczenie potrzeby korzystania z magazynów).

Oprócz kwestii związanej z redukcją wydatków związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstw do korzyści dotyczących zastosowania e-commerce można zaliczyć także możliwość indywidualizacji kontaktu z klientem i zwiększenie elastyczności firmy. Dzięki łatwiejszemu pozyskiwaniu wiadomości i szybkim dokonaniu porównań dóbr czy usług można znacznie zaoszczędzić czas.

Omawiając zalety e-commerce warto także wspomnieć o ewentualnych jego ograniczeniach. Zaliczymy do nich przede wszystkim ograniczenia w zakresie bezpośredniego zobaczenia zamawianego towaru przed dokonaniem zakupu oraz kwestię kosztu dostarczenia towaru.

Sklepy internetowe - najczęściej spotykana forma e-commerce

Sklep internetowy daje zarówno sprzedawcy jak i kupującemu wiele możliwości. Przede wszystkim pomaga zaoszczędzić czas, który można znacznie zoptymalizować ograniczając dojazdy do sklepu, stanie w kolejkach, wyszukiwanie towaru na miejscu.

Oczywiście - dokonując zakupów w sposób inny niż tradycyjny ciężko zobaczyć określony przedmiot tak dokładnie jak podczas osobistego wglądu, nie mniej jednak można wykorzystać przesyłanie zdjęć i dokładne opisy różnych rzeczy. Wizualizacja jest do tego stopnia zaawansowana, że nawet bez wychodzenia z domu można dokładnie wszystko zobaczyć i zweryfikować z opisem.

Klienci mogą nie tylko porównać produkty i ceny produktów różnych firm, ale także zdecydować o preferowanej formie płatności. Również sprzedający otrzymują z prowadzenia sklepu w formie internetowej mnóstwo korzyści - za pomocą oprogramowania przedsiębiorstwo może analizować sposób dokonywania zakupów, poznać upodobania konsumentów a także ich opinie o firmie.

Korzyści z handlu on-line

Do podstawowych zalet dokonywania zakupów przez Internet konsumenci zaliczają:

• wygodę i oszczędność czasu

• możliwość porównania ofert, poczytania opinii o przedsiębiorstwie a także napisania własnych komentarzy do transakcji

• brak pośpiechu przy dokonywaniu wyboru - konsumenci sami decydują ile czasu spędzą na oglądaniu i czytaniu konkretnej ofert. Nikt ich nie pośpiesza, nikt nie czeka za nimi w kolejce. Dzięki temu decyzje są podejmowane świadomie i zazwyczaj w sposób przemyślany

• brak ograniczeń geograficznych - konsumenci mogą zakupić zarówno towary krajowe jak i zagraniczne. Bez przemieszczania się można dotrzeć do asortymentu sklepu z odległych zakątków świata

• dostęp do szerokiego asortymentu - jeśli czegoś nie ma w jednym sklepie, można poszukać tego w innym. Oferta konkretnych firm internetowych zazwyczaj jest rozbudowana - tak, aby jak najmniejszej swobody działania pozostawić konkurencji. Rynek internetowy jest bardzo konkurencyjny, zatem i ceny poszczególnych przedmiotów czy usług nierzadko są na tyle niskie, aby móc w walce o klienta uczestniczyć.

Przedsiębiorstwa czerpią z handlu on-line przede wszystkim takie korzyści jak:

• redukcja kosztów

• możliwość szybkiej aktualizacji oferty i zamieszczenia rozbudowanego opisu produktu

• dostęp do szerokiej bazy klientów - nie tylko z kraju, ale także poza jego granicami. internet daje mnóstwo możliwości budowania stałych i opartych na lojalności relacji z klientami. Oprócz tego pokazuje różne drogi zabiegania o nowych kontrahentów

• lepsze wykorzystanie możliwości produkcyjnych oraz przyśpieszenie działań biznesowych

• zdecydowanie szybszy kontakt z klientem, możliwość ciągłego monitorowania jego działań, upodobań, potrze

• wzrost poziomu sprzedaży - dzięki niższym nakładom i większym możliwościom dotarcia do klienta niż w przypadku sklepu tradycyjnego.

Zagrożenia handlu on-line

Z prowadzenia handlu on-line, czy też z dokonywania zakupów przez Internet wynikają pewne zagrożenia. Handel on-line narażony jest na działanie takich niekorzystnych czynników jak na przykład:

• kwestia dostarczenia i zabezpieczenia przed uszkodzeniami zamówionego towaru

• zamawianie towaru, którego wcześniej się nie widziało bezpośrednio może wiązać się z rozczarowaniem

• niepewność co do rzetelności internetowego przedsiębiorstwa.

Według Ulricha Becka w "społeczeństwie ryzyka" - ryzyko jest obecne na na każdym kroku naszego życia i biorąc pod uwagę pędzący rozwój świata, ciężko nad nim zapanować. Nie ma dziedziny życia, która nie niesie ze sobą mogących się pojawić niekorzystnych aspektów - można je jednak znacznie wyeliminować poprzez  posiadaną wiedzę.

Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby rzetelność sprzedawcy zweryfikować czytając o nim komentarze, a przed zamówieniem towaru poprosić o dodatkowe zdjęcia czy opis. Zalety handlu on-line zdecydowanie więc przeważają nad jego wadami.