Co to są metadane

Termin metadane wyjaśnia się często jako "dane o danych". W szerokim znaczeniu możemy powiedzieć, że są to streszczenia, opisujące określone źródła informacji, natomiast w odniesieniu do Internetu będziemy je rozumieć jako usystematyzowanie treści obiektów, które znajdują się w sieci.

Metadane noszą w sobie ustrukturyzowane dane i zawierają opis dokumentów będących określonymi nośnikami informacji.

Podstawowe funkcje metadanych

W opisie funkcji metadanych wyróżnić można za Markiem Nahotko ("Metadane. Sposób na uporządkowanie Internetu") dwa podejścia - bibliotekoznawcze i informatyczne. W podejściu bibliotekoznawczym nacisk kładzie się na wykorzystanie metadanych do kwestii konstruowania opisów bibliograficznych dokumentów, a także do ich sprawnego wyszukiwania.

W tym podejściu metadane spełniają takie funkcje jak:

• ukazanie opisu bibliograficznego i opisu elektronicznego dokumentu
• ułatwienie wyszukiwania danych
• zabezpieczenie danych przed dostępem osób do tego niepowołanych
• ułatwienie oceny przydatności określonych danych
• nadzór nad zarządzaniem danymi
• ukazanie informacji o historii danych.

W podejściu informatycznym mamy do czynienia z wykorzystaniem metadanych do zarządzania określonymi danymi, głównie w zakresie funkcji administracyjnych. Podstawowym zadaniem metadanych jest dostarczenie uporządkowanej, logicznej dokumentacji, która opisuje konstrukcję, powstanie, sposób wykorzystania danych w określonym systemie komputerowym.

Najważniejsze zastosowania metadanych

Metadane wykorzystywane są w systemach informatycznych dotyczących bardzo różnych dziedzin wiedzy. Zainteresowanie nimi jest coraz częściej spotykane i doceniane. Wśród szczególnie istotnych dziedzin zastosowania metadanych wymienić można za Markiem Nahotko ("Metadane. Sposób na uporządkowanie Internetu"):

• archiwizację danych - długotrwałe przechowywanie informacji cyfrowej ma związek z tworzeniem metadanych. Wyróżnić można dwie główne strategie długookresowego przechowywania cyfrowych danych - strategię emulacji oraz strategię migracji informacji cyfrowej z określonej generacji technologii komputerowej do takiej, która pojawi się po niej.

• przetwarzanie informacji - metadane pojawiają się tutaj w zakresie tradycyjnych systemów zarządzania bazą danych oraz zintegrowanych systemów baz danych. Ich głównym zadaniem jest zarządzanie bazą danych, wykorzystywane są także do indeksowania informacji.

• konstruowanie oprogramowania komputerowego - o metadanych w informatyce wspomina się zazwyczaj w nawiązaniu do narzędzi CASE. Pojawiają się w nawiązaniu do tworzenia dokumentacji, projektowania określonych schematów aplikacji, czy też definiowania kodów źródłowych. Wymiana metadanych w środowisku CASE jest konieczna. Metadane pojawiające sie podczas tworzenia oprogramowania mogą także przybrać formę metainformacji. Metainformacja to kluczowa kwestia dla narzędzi analitycznych oraz wyszukiwawczych.

• telekomunikacje oraz multimedia - telekomunikacja wiąże się z transmisją określonych danych (przykładem może być przesyłanie komunikatów przez pocztę e-mailową). W czasie transferu dokumentów w sieci dołączane są metadane, których celem jest identyfikacja dokumentu. Również kontrola dostępu wiąże się z metadanymi (w przypadku haseł dostępu czy też nazwy określonego użytkownika).
   

Podział metadanych ze względu na kryterium czasu, w którym zostały utworzone:

• metadane zbierane w czasie projektu (na przykład schemat definicji źródła)

• metadane tworzone w czasie powstawania systemu

• metadane tworzone podczas uruchamiania systemu

• metadane statyczne

• metadane dynamiczne (które moga się modyfikować w czasie ich użytkowania)

• metadane krótkoterminowe

• metadane długoterminowe.
   

Natomiast ze względu na kryterium typu danych możemy dokonać podziału na: metadane dla danych pierwotnych i metadane przetwarzania danych.